english
"Το Athens Report είναι ένα διαδραστικό ντοκιμαντέρ και καλλιτεχνικό πρότζεκτ εγκατάστασης που συλλέγει και αρχειοθετεί συνεντεύξεις, αναφορές, φωτογραφίες και γκραφίτι από τη ζωή και τις διαμαρτυρίες στην Αθήνα της οικονομικής κρίσης. " athensreport.org
.
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΥ: Tο Athens Report προκύπτει ως εικαστικό πρότζεκτ αλλά και ως διαδραστικό ντοκιμαντέρ. Πώς συνδυάζονται και πώς αλληλοσυμπληρώνονται αυτές οι δυο πτυχές; Πώς μπορούν να συνεισφέρουν στη διαμόρφωση της πολιτικής συνείδησης σε σχέση με την κρίση;
ΑΝΝΑ ΛΑΣΚΑΡΗ: Αντιλαμβάνομαι την τέχνη ως ένα πεδίο όπου μπορεί να παραχθεί μια κριτική ανάλυση για τον κόσμο. Η ερευνητική διαδικασία για τη δημιουργία χώρων συμμετοχής, εμπλοκής, γνώσης και μνήμης είναι στοιχεία της δουλειάς μου συνολικά ως καλλιτέχνις. Το Athens Report φιλοδοξεί να υπάρξει ως ένας τέτοιος χώρος στην ψηφιακή σφαίρα, ο οποίος λειτουργεί ως εργαλείο μελέτης.
Χ.Γ.: Πώς βιώνεται η συλλογικότητα μέσα στην πλατφόρμα; Θεωρείς ότι στον ψηφιακό χώρο αντανακλάται η συλλογικότητα που υπάρχει ήδη στο δημόσιο χώρο ή είναι κάτι το διαφορετικό;
A.Λ.: Το ίδιο το υλικό που συνιστά την πλατφόρμα προέρχεται είτε από συλλογικότητες, είτε από άτομα που έχουν δράση στον δημόσιο χώρο επαναπροσδιορίζοντάς τον ως τέτοιο και που έχουν συμμετάσχει στην διεκδίκησή του. Τα αρχεία συγκεντρώνονται και ανεβαίνουν στην πλατφόρμα από τους ίδιους τους χρήστες οι οποίοι επεμβαίνουν στη δομή και στις ισορροπίες του αρχείου που αλλάζουν συνεχώς. Έτσι, η crowdsourcingαρχειοθέτηση αποτελεί μια εξ ορισμού συλλογική ενέργεια η οποία μεταλλάσσεται και εκτείνεται από το πραγματικό στο ψηφιακό. Αυτή η μορφή συλλογικότητας αναδύεται μέσα και έξω από την πλατφόρμα στον δημόσιο χώρο για να αποτελέσει ένα εργαλείο αναρώτησης πάνω στην ίδια του τη συνθήκη όπως αυτή διαμορφώνεται αυτή τη φορά από τα κάτω.
Χ.Γ.: Το πρότζεκτ οργανώνεται μέσα από φωτογραφίες και μαρτυρίες των ίδιων των πρωταγωνιστών των γεγονότων, των ανθρώπων που διασχίζουν την πόλη και που παίρνουν μέρος στις πολιτικές ζυμώσεις. Θεωρείς ότι οι συμμετέχοντες μπορούν να αλλάξουν την πορεία και τους στόχους του πρότζεκτ προς μια διαφορετική κατεύθυνση;
A.Λ.: Το εγχείρημα συντίθεται από το οπτικοακουστικό υλικό από τους συμμετέχοντες στα γεγονότα έλαβαν χώρα στην Αθήνα από τον Δεκέμβριο του 2008 έως τον Σεπτέμβριο του 2015, από πρόσφατες συνεντεύξεις κατοίκων και εργαζομένων στις περιοχές που διασχίζονται από το τρόλεϊ. Αυτές οι προσωπικές αφηγήσεις-εκδοχές επιχειρούν να εξηγήσουν το προσωπικό βίωμα της κρίσης. Η πλατφόρμα αναπτύσσεται πάνω στην διεκδίκηση του δημόσιου χώρου, της εμπειρίας και των δράσεων αυτών των ανθρώπων. Με τον ίδιο τρόπο οικοδομείται από τα ψηφιακά της τεκμήρια, που αποτελούν επίσης προσωπικές καταγραφές. Το αρχείο, συνδεδεμένο με τον αστικό χώρο, ανακατανέμεται από τους δημιουργούς του, αναπλάθεται και μετατοπίζεται από τις ανισορροπίες που προκαλούνται μέσα από τη συλλογική του οικοδόμηση.
Χ.Γ.: Έχοντας ζήσει από κοντά τις διαδηλώσεις των τελευταίων χρόνων, πώς θεωρείς ότι επηρεάστηκαν από την ψηφιακή επικοινωνία;
A.Λ.: Η διακίνηση της πληροφορίας έχει σαφώς επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούνται αλλά και βιώνονται οι κινηματικές δράσεις. Οι συλλογικές δράσεις πλέον αφήνουν το αποτύπωμά τους ταυτόχρονα σε δύο χώρους: τον φυσικό και τον ψηφιακό. Ένα αποτύπωμα το οποίο γίνεται άμεσα πληροφορία, εγγράφεται και μοιράζεται ταυτόχρονα. Τα social media εκτός από μαζική διακίνηση της πληροφορίας σε πραγματικό χρόνο, είναι και τόποι μνήμης αλλά και μια ελλιπής μορφή πολιτικής εμπλοκής.Παρ όλα αυτά, μπορούμε να υποθέσουμε ότι η ατομική και συλλογική μνήμη κατασκευάζεται εκεί με έναν συμμετοχικό τρόπο λόγω των τεχνολογιών σύνδεσης και μοιράσματος. Ηδυνατότητα της τεκμηρίωσης των δράσεων στον δημόσιο χώρο δεν είναι πλέον προνόμιο μόνο των συμβατικών μέσων επικοινωνίας και αυτό αλλάζει συνολικά το πώς αυτές συμμετέχουν στην παραγωγή αφηγήσεων. Επίσης να μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν δράσεις που γίνονται πια για να κοινοποιηθούν και άλλες που οι συμμετέχοντες προτιμούν να μην γίνουν ορατές και αυτό είναι κάτι το οποίο σέβεται απόλυτα το Athens Report.
Χ.Γ.: Για ποιο λόγο θέλησες να περιορίσεις την αφήγηση στα δρώμενα που λαμβάνουν χώρα γύρω από το τραμ; Πώς η διαδρομή αυτή εκφράζει αυτό που συμβαίνει στην πόλη;
A.Λ.: Το τρόλεϊ σαν ένα μέσο μαζικής μεταφοράς επιτρέπει μια ιδιότυπη σχέση με την πόλη. Οι επιβάτες έχουν το προνόμιο να παρατηρούν σε μια παράλληλη χρονικότητα την διαδρομή στον αστικό ιστό καθιστώντας την έναν προσωρινό καμβά αποτύπωσης των προσωπικών τους αναμνήσεων και θραυσματικών εμπειριών. Θα μπορούσε να έχει επιλεχθεί κάποια άλλη διαδρομή μέσου μαζικής μεταφοράς σαν τον άξονα ταξινόμησης των οπτικοακουστικών αρχείων. Το τρόλεϊ 11 επιλέχθηκε επειδή η ιστορική γραμμή διασχίζει το κέντρο της πόλης, τον αστικό χώρο που τα τελευταία χρόνια σηματοδότησε την κοινωνικοπολιτική συγκυρία της Ελλάδας, συνδέει δύο παλαιές γειτονιές της Αθήνας το Παγκράτι και τα Πατήσια παρέχοντας έτσι μια αντιπροσωπευτική πλοήγηση της πόλης. Επίσης, το τρόλεϊ 11 τρέχει σε λεωφόρους αρκετά πλατιές ώστε μπορούσε τεχνικά να εξυπηρετήσει καλύτερα τη βιντεοσκόπηση.
Χ.Γ.: Αν και το πρότζεκτ καταγράφει μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, από το 2008 έως το 2015, προκύπτουν διαφορετικές ιστορικότητες της Αθήνας: ως πόλης ιστορικής, ως πόλης εξεγέρσεων και πρόσφατα ως πόλης υποδοχής των προσφύγων. Με ποια κριτήρια όρισες την χρονική περίοδο που αγγίζει το Athens Report; Πώς συνδέονται αυτές οι τρεις ιστορικότητες;
A.Λ.: Το εγχείρημα θα μπορούσε να συνεχίσει εις αεί αλλά αυτό δεν είναι αναγκαίο γιατί δεν έχει ως στόχο την πληρότητα ενός αρχείου καταγραφής αλλά τη διερεύνηση του τι συνιστά τον δημόσιου χώρου. Οι ημερομηνίες που επιλέχθηκαν είναι καταλυτικές. Αφετηρία αποτελεί ο Δεκέμβρης του 2008 με τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου, ανήλικου μαθητή από τον αστυνομικό Επαμεινώνδα Κορκονέα που είχε σαν αποτέλεσμα την καλλιέργεια εξεγερσιακού κλίματος την περίοδο που ακολούθησε. Καταληκτική επίσης κρίθηκε η ημερομηνία της 25ης του Σεπτέμβρη του 2015, δηλαδή η ημερομηνία της επανεκλογής της αριστεράς ΣΥ.ΡΙΖ.Α, μετά το δημοψήφισμα της 28ης Ιουνίου. Η έκρηξη του προσφυγικού πραγματοποιήθηκε μετά από τις εκλογές ωστόσο οι πρόσφυγες σαφώς κινούνται και εγγράφουν στον χώρο που μελετάμε ήδη από προγενέστερες περιόδους. Η πλατφόρμα διαθέτει υλικό που σχετίζεται με το προσφυγικό ζήτημα με αυτήν την έννοια. Το προσφυγικό όμως αποτελεί αυτούσιο ένα μείζονος σημασίας ζήτημα μελέτης κι έτσι κρίναμε ότι δεν θα μπορούσε να ενσωματωθεί σε ένα εγχείρημα που έχει εστίαση σε διαφορετικό πλαίσιο.
Χ.Γ.: Ποια είναι τα σχέδιά σου για το πρότζεκτ; Θέλεις να παραμείνει ως διαδικτυακό αρχείο; Σχεδιάζεις να δημιουργήσεις κάποιο άλλο πρότζεκτ (εικαστικό, ερευνητικό) από το υλικό που έχει συγκεντρωθεί;
A.Λ.: Το Athens Report είναι ένα διαδικτυακό project με τη δυνατότητα παρουσίασης του και εκτός διαδικτύου, σε φυσικό χώρο, με τη μορφή εγκατάστασης. Σαν εγκατάσταση, το Athens Report στηρίζεται σε δύο μορφές προσβασιμότητας της πλατφόρμας ταυτόχρονα ενεργές στον ίδιο χώρο: α) την προβολή στο φυσικό χώρο της διαδρομής του τρόλεϊ και (β) την αλληλεπίδραση των θεατών με τα οπτικοακουστικά αρχεία μέσω smartphones και tablets. Οι θεατές με την κίνησή τους περιηγούνται στα οπτικοακουστικά αρχεία, συνδεδεμένοι με τον χώρο της προβολής της διαδρομής του τρόλεϊ ενώ τα σώματά τους αλληλοεπιδρούν, σχηματίζοντας ένα συλλογικό χώρο εμπειρίας.Είναι πολύ νωρίς ακόμα για μιλήσουμε για μελλοντικά σχέδια. Ακόμα βρισκόμαστε στο στάδιο συγκέντρωσης αρχείων ώστε να «ντυθεί» η διαδρομή. Αυτό όμως που θα είχε ενδιαφέρον θα είναι η συλλογή big data από το αρχειακό υλικό.
.
Επίσης διαβάστε σ' αυτό το τεύχος: Athens Report: Καταγράφοντας την κρίση την εποχή της μετα-αλήθειας | ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΥ
