Text by: Christina Grammatikopoulou
Click on any image to view gallery
Artist's website: http://giotaandriakaina.com
Exhibition "From A Thread" presented in the Museum of Contemporary Art of Florina 21/10/2015-9/11/2015.
Γιώτα Ανδριάκαινα "Από μια κλωστή": έκθεση στη Στέγη Φιλοτέχνων Φλώρινας / Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης από 21 Οκτωβρίου έως 9 Νοεμβρίου 2015.
***
The thread has been lost; the labyrinth has been lost also. Now, we no longer even know whether these corridors that encircle us are those of a labyrinth, a secret cosmos, or a chaos of pure chance. Our beautiful duty is to imagine that there exists a labyrinth and a thread. We might never come across the thread; or we might stumble upon it unexpectedly and then lose it again in an act of faith, in the rhythm of a line, in a dream, in the sort of words that are called philosophy or in a moment of mere and simple happiness.
Jorge Louis Borges
In Panagiota Andriakaina's work the thread of the narrative is the main material: colorful threads penetrate the surface of the painting, tangle, curl up and stretch as they follow different directions. Some figures are crafted with precision, while others are outlined with fast stitches on a nearly empty background, adding materiality and rhythm to the composition.
The time incorporated in the work of Andriakaina is twofold: On the one hand it is the time of the artwork, defined by the repetitive paths of the thread and the laborious process of creation. On the other hand it is the time of history, stretching from now to the distant past of art history, which is the focus of a narrative that revisits classic works by great artists such as Manet or Velázquez.
But the narration follows its own terms, giving the lead to what had previously been considered secondary: The protagonists of the classic works now recede into the background, letting the secondary figures come to the fore, to transform into animal figures as if they were new Minotaurs in becoming, to look at the viewer through their expressive eyes. The technique of the artist also favours practices that had been traditionally considered of lesser value; Andriakaina confronts male artists who have been assigned the role of "artistic genius" with her needle and thread, that is, materials thought to belong to the realm of female creation. Thus she openly challenges the division between the crafts, which were considered domestic "female" tasks, and Fine Arts, which supposed an action in the public "male" space.
Thus, the work unfolds in a continuous field where art coexists with craft, and thoughts unfold slowly, with "PATIENCE" -a word weaved in capital letters (YΠΟΜΟΝΗ). In other words, Andriakaina articulates a discourse about art through art, in careful syllables, through the stitches and the movement of the yarn. Gripping one of the unruly ends of the thread that extend from the space of the painting to the space of the viewer, we can enter the labyrinth of the artwork, which transfers us from the familiar and the everyday to a strange and wondrous land.
***
El hilo se ha perdido; el laberinto se ha perdido también. Ahora ni siquiera sabemos si nos rodea un laberinto, un secreto cosmos, o un caos azaroso. Nuestro hermoso deber es imaginar que hay un laberinto y un hilo. Nunca daremos con el hilo; acaso lo encontramos y lo perdemos en un acto de fe, en una cadencia, en el sueño, en las palabras que se llaman filosofía o en la mera y sencilla felicidad.
Jorge Luis Borges
En la obra de Panagiota Andriakaina el hilo de la narración es el material principal: hilos de colores penetran la superficie de la pintura, se enredan, se acurrucan y se estiran siguiendo direcciones distintas. Algunas figuras están creadas con precisión, mientras otras están delineadas con puntos rápidos sobre un fondo casi vacío, añadiendo materialidad y ritmo en la composición.
El tiempo incorporado en la obra de Andriakaina es doble: Por un lado, es el tiempo de la obra, definido por los caminos repetitivos del hilo y el proceso laborioso de creación. Por otro lado, es el tiempo de la historia, que se extiende de ahora al pasado lejano de la historia del arte, siendo el tema central de la narrativa que revisita obras clásicas de grandes artistas como Manet o Velázquez.
Pero la narración sigue sus propios términos, dando protagonismo a lo que se consideraba anteriormente secundario: Los protagonistas de las obras clásicas pasan a un segundo plano, dejando que las figuras secundarias pasen a primer plano, repitiéndose, transformándose en figuras de animales como si fueran nuevos Minotauros, mirando al espectador a través de sus ojos expresivos. La técnica del artista también destaca las prácticas que habían sido tradicionalmente consideradas de menor valor; Andriakaina enfrenta hombres artistas que se consideran "genios artísticos" con la aguja y el hilo, es decir, materiales que se cree que pertenecen a la esfera de la creación femenina. Así que desafía abiertamente la división entre la artesanía, a la que pertenecían las tareas domésticas "femeninas", y las Bellas Artes, que suponen una acción en el espacio público "masculino".
De este modo, la obra se desarrolla en un campo continuo donde el arte convive con la artesanía, y los pensamientos se desarrollan lentamente, con "PACIENCIA" -una palabra tejida en mayúsculas (ΥΠΟΜΟΝΗ). En otras palabras, Andriakaina articula un discurso sobre el arte a través del arte, sílaba por sílaba, a través de los puntos de sutura y el movimiento del hilo. Agarrando uno de los extremos rebeldes de los hilos que se extienden desde el espacio de la pintura hacia el espacio del espectador, podemos entrar en el laberinto de la obra, que nos traslada de lo familiar y lo cotidiano a una tierra extraña y maravillosa.
***
Ο μίτος χάθηκε· το ίδιο κι ο λαβύρινθος. Σήμερα εξακολουθούμε να μην ξέρουμε αν μας περιβάλλει ένας λαβύρινθος, ένα μυστικό σύμπαν ή ένα επικίνδυνο χάος. Το ευτυχές μας χρέος είναι να φανταζόμαστε ότι υπάρχει ένας λαβύρινθος και ένας μίτος. Αυτόν τον μίτο δεν θα τον βρούμε ποτέ· ίσως τον συναντάμε και τον χάνουμε σε μια πράξη πίστης, σε μια αρμονία, σε ένα όνειρο, στις λέξεις που ονομάζονται φιλοσοφία, ή, πολύ απλά, στην απέριττη ευτυχία.
Χόρχε Λουίς Μπόρχες
Στο έργο της Παναγιώτας Ανδριάκαινα το νήμα της αφήγησης είναι η πρώτη ύλη: πολύχρωμες κλωστές διαπερνούν την επιφάνεια του πίνακα, μπλέκονται, κουλουριάζονται και τεντώνονται καθώς τραβούν προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Κάποιες μορφές είναι δουλεμένες με ακρίβεια, ενώ κάποιες άλλες διαγράφονται με γρήγορες βελονιές σε ένα κενό σχεδόν φόντο, δίνοντας υλικότητα και ρυθμό στη σύνθεση.
Ο χρόνος που ενσωματώνεται στο έργο της Ανδριάκαινα είναι διπλός: Από τη μια είναι ο χρόνος του έργου, που ορίζεται από τις επαναληπτικές διαδρομές της κλωστής και τη χρονοβόρα εργασία της δημιουργίας. Από την άλλη είναι ο χρόνος της ιστορίας, που εκτείνεται από το σήμερα μέχρι το απώτερο παρελθόν της ιστορίας της τέχνης, η οποία αποτελεί το επίκεντρο μιας αφήγησης που εστιάζει σε κλασικά έργα μεγάλων καλλιτεχνών, όπως για παράδειγμα του Μανέ ή του Βελάσκεθ.
Όμως, η αφήγηση αυτή γίνεται με νέους όρους, δίνοντας πρωταγωνιστική αξία σε αυτό που πρωτύτερα θεωρείτο δευτερεύον: Οι μορφές που στο αρχικό έργο πρωταγωνιστούσαν τώρα υποχωρούν στο φόντο, αφήνοντας να έρθουν στο προσκήνιο οι δευτερεύουσες μορφές, που επαναλαμβάνονται, μεταμορφώνονται, ενώνονται με μορφές ζώων σαν νέοι μινώταυροι, κοιτάζουν το θεατή μέσα από τα εκφραστικά μάτια τους. Αλλά και η τεχνική του έργου εξαίρει πρακτικές που παλαιότερα θεωρούνταν δευτερεύουσες σε αξία· η Ανδριάκαινα αναμετριέται με άντρες καλλιτέχνες στους οποίους έχει αποδοθεί ο ρόλος της «καλλιτεχνικής ιδιοφυΐας» χρησιμοποιώντας τη βελόνα και την κλωστή, δηλαδή υλικά από το χώρο της γυναικείας δημιουργίας. Αμφισβητεί λοιπόν ανοιχτά τον παλαιότερο διαχωρισμό μεταξύ χειροτεχνίας, που θεωρείτο οικιακή «γυναικεία» ασχολία, και Καλών Τεχνών, που προϋπέθετε δράση στο δημόσιο «ανδρικό» χώρο.
Έτσι, το έργο ξεδιπλώνεται σε ένα συνεχές πεδίο όπου η τέχνη συμβαδίζει με τη χειροτεχνία, και οι σκέψεις ξεδιπλώνονται αργά, με «ΥΠΟΜΟΝΗ» -λέξη την οποία πλέκει η καλλιτέχνης με κεφαλαία γράμματα. Με άλλα λόγια, η Ανδριάκαινα αρθρώνει λόγο για την τέχνη μέσα από την τέχνη, συλλαβή συλλαβή, μέσα από τις βελονιές και την κίνηση του νήματος. Πιάνοντας μια από τις ατίθασες άκρες του μίτου που ξεπετάγεται από το χώρο του πίνακα προς το μέρος μας, μπορούμε να μπούμε στο λαβύρινθο του έργου, που μας μεταφέρει από το οικείο και το καθημερινό στο παράξενο και θαυμαστό.
***
Il filo si è perso, anche il labirinto si è perso. Adesso non sappiamo neppure se ci circonda un labirinto, un cosmo segreto, un caos fortuito. Il nostro dovere è immaginare che ci siano un filo e un labirinto. Non daremo mai il filo; per caso lo incontriamo e lo perdiamo in un atto di fede, in una cadenza, nel sogno, nelle parole che si chiamano filosofia o nella mera e semplice felicità.
Jorge Luis Borges
Nell’opera di Panagiota Andriakaina il filo della narrazione è il suo principale protagonista: fili di colori penetrano la superficie della pittura, si aggrovigliano, si accartocciano e si stirano in direzioni distinte. Alcune figure sono create con precisione, mentre altre sono disegnate da punti rapidi su uno sfondo vuoto, aggiungendo materialità e ritmo alla composizione.
Il tempo che si incorpora nell’opera di Andriakaina è doppio: da una parte, esso è il tempo stesso dell’opera, definito dai sentieri ripetitivi del filo e dal processo laborioso della creazione; dall’altro è il tempo della storia che s’estende dal adesso al passato più lontano della storia dell’arte, poiché il tema centrale della narrativa è la rivisitazione delle opere classiche dei grandi artisti come Manet o Velázquez.
Eppure la narrazione segue i suoi stessi termini, dando protagonismo a ciò che anteriormente si considerava secondario: I protagonisti dell’opera classica passano a un secondo piano, ripetendosi e trasformandosi in figure di animali come se fossero nuovi Minotauri e guardando lo spettatore attraverso i loro occhi espressivi. La tecnica dell’artista incoraggia le pratiche che prima venivano considerate di minor valore; Andriakaina si confronta ad artisti uomini considerati “geni dell’arte” con un filo e con un ago, cioè con materiali che si associano alla creazione femminile. In questo modo sfida apertamente la scissione tra artigianato, di appartenenza alla sfera domestica, e le Belle Arti, spazio pubblico per le azioni maschili.
L’opera dunque si dispiega in un campo continuo in cui l’arte convive con l’artigianato, e i pensieri si sviluppano lentamente, con “PAZIENZA” – una parola ricamata in maiuscola (ΥΠΟΜΟΝΗ). In altre parole, Andriakaina articola un discorso sull’arte a traverso l’arte, sillaba per sillaba, per mezzo di punti di sutura e del movimento del filo. Afferrando all’estremo uno dei fili ribelli che si estendono dallo spazio della pittura allo spazio dello spettatore, possiamo entrare nel labirinto dell’opera che, dal quotidiano e familiare, ci orienta verso una terra estranea e sorprendente.
***
O fio se perdeu; o labirinto perdeu-se, também. Agora nem sequer sabemos se nos rodeia um labirinto, um secreto cosmos ou um caos fortuito. Nunca daremos com o fio; talvez o encontremos para perdê-lo em um ato de fé, em uma cadência, no sonho, nas palavras que se chamam filosofia ou na pura e simples felicidade.
Jorge Louis Borges
Na obra de Panagiota Andriakaina o fio da narrativa é o material principal: fios de cores penetram a superfície da pintura, se enredam, se encolhem e se esticam em distintas direções. Algumas figuras estão criadas com precisão, enquanto outras estão delineadas com pontos rápidos sobre um fundo quase vazio, acrescentando materialidade e ritmo na composição.
O tempo incorporado na obra de Andriakaina é duplo: Por um lado, é o tempo da obra, definido pelos caminhos repetitivos do fio e o processo laborioso de criação. Por outro, é o tempo da história, que se estende de agora ao passado longínquo da historia da arte, sendo o tema central da narrativa que revisita obras clássicas de grandes artistas como Manet ou Velázquez.
Mas a narrativa segue seus próprios termos, dando protagonismo ao que se considerava anteriormente secundário: os protagonistas das obras clássicas passam de um segundo plano, deixando que as figuras secundárias passem ao primeiro plano, repetindo-se, transformando-se em figuras de animais como se fossem novos Minotauros, olhando o espectador através de seus olhos expressivos. A técnica do artista também destaca as práticas que haviam sido tradicionalmente consideradas de menor valor; Andriakaina enfrenta homens artistas considerados "gênios" com a agulha e o fio, ou seja, materiais pertencentes à esfera da criação feminina. Assim desafia abertamente a divisão entre o artesanato, que fazia parte das tarefas domésticas "femininas", e a Belas Artes, que supõem uma ação no espaço público "masculino".
Deste modo, a obra se desenvolve em um campo contínuo onde a arte convive com o artesanato, e os pensamentos se desenvolvem lentamente, com "PACIÊNCIA" -uma palavra tecida em maiúsculas (ΥΠΟΜΟΝΗ). Em outras palavras, Andriakaina articula um discurso sobre a arte através da arte, sílaba por sílaba, através de pontos de sutura e o movimento do fio. Agarrando um dos extremos rebeldes dos fios que se estendem do espaço da pintura ao espaço do espectador, podemos entrar no labirinto da obra, que nos leva ao familiar e ao cotidiano à uma terra estranha e maravilhosa.