Παρατηρώντας το σκοτάδι: Τα νυχτερινά τοπία του Κωνσταντίνου Κίσσα | ΕΥΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Body: 

english


Κωνσταντίνος Κίσσας, Νυχτερινά Τοπία

Ο φωτογραφικός φακός αποτελεί για τον Κωνσταντίνο Κίσσα το μέσο με το οποίο αποτυπώνει τις αναμνήσεις του από ταξίδια σε τόπους κοντινούς και μακρινούς. Διασχίζοντας τη Μεσόγειο, το φωτογράφο ενδιαφέρει η καταγραφή της στιγμής, της ανάμνησης, του συναισθήματος που μετουσιώνεται σε εικόνα με άμεσο αποδέκτη το θεατή. Οι φωτογραφίες του λειτουργούν σαν σελίδες ταξιδιωτικού ημερολογίου, με προσωπική και ευρύτερη φόρτιση, καθώς, μη έχοντας κάποιο διακριτικό συγκεκριμένου γεωγραφικού τόπου αποκτούν καθολική και οικουμενική διάσταση.

Σαν ένας ρομαντικός flâneur, που επιλέγει όμως ως χώρο δράσης και καταγραφής το φυσικό τοπίο και όχι το σύγχρονο αστικό πεδίο, υποβάλλει στο θεατή την αίσθηση και τη συγκίνηση που αποκομίζει κανείς στην επαφή του με την ελεύθερη και ανεξέλεγκτη φύση. Στα τοπία που κατέγραψε από το 2006 ως το 2008 επέλεξε να αποτυπώσει στιγμές νυχτερινές, εστιάζοντας σε θραύσματα του φυσικού περιβάλλοντος, που μεταποιούνται σε φωτογραφικές εικόνες με έντονη ποιητικότητα. Κλαδιά, κορμοί δέντρων, λουλούδια, ένα πλοίο που αχνοφαίνεται στον ορίζοντα προσελκύουν το βλέμμα του καλλιτέχνη, συλλαμβάνονται από το φωτογραφικό φακό και ανάγονται σε μαρτυρίες της περιήγησής του στη φύση. Οι φωτογραφίες του, παρ' ότι αναφέρονται σε ώρες νυχτερινές, αναδύουν μία ιδιαίτερη ποιότητα φωτός που διαπερνά το σκοτάδι.

Μακριά από άγονους ακαδημαϊσμούς που επιβάλλουν ένα ωραιοποιημένο αποτέλεσμα και μια στερεότυπη εικονογραφία, ο φωτογράφος προτιμά να επικεντρώνεται σε λεπτομέρειες, που δίνουν συχνά την εντύπωση της κίνησης πέρα από τα όρια του κάδρου. Σε αυτό συμβάλλει και ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιεί το φωτογραφικό μέσο, επιστρέφοντας κατά κάποιον τρόπο στις απαρχές της φωτογραφικής τέχνης. Στέκεται υπομονετικά μπροστά στο θέμα του και αφήνει το φακό να αποτυπώσει σε βάθος χρόνου ανεπαίσθητες κινήσεις και φευγαλέες στιγμές παιχνιδιών του φωτός επάνω στα αντικείμενα. Κάποιες μάλιστα από τις φωτογραφίες του μοιάζουν να συγγενεύουν με την τέχνη της κινούμενης εικόνας, μεταφέροντας συνάμα στους θεατές το θρόισμα του αέρα ή την αντανάκλαση του σεληνόφωτος σε ένα νυχτερινό τοπίο.


Κωνσταντίνος Κίσσας, Νυχτερινά Τοπία

Στις ατέρμονες περιηγήσεις του η ανθρώπινη μορφή περιορίζεται σε δευτερεύοντα ρόλο και προδίδει την ύπαρξή της μέσα από διάσπαρτα αντικείμενα και μακρινές, τεχνητές εστίες φωτός. Ενίοτε και η παρουσία του ίδιου του καλλιτέχνη γίνεται αισθητή από την ελάχιστη χρήση φωτισμού, τον οποίο αξιοποιεί για να αναδείξει το θέμα του. Παρά την εκτόπιση της ανθρώπινης μορφής σε επίπεδο εικονιστικό, ορισμένες από τις φωτογραφίες του Κωνσταντίνου Κίσσα δημιουργούν διόδους για την είσοδο του εξωτερικού παρατηρητή στο φωτογραφικό κάδρο. Η λήψη από το σημείο όρασης ενός ενήλικα ή από το επίπεδο του εδάφους δίνουν στο θεατή την εντύπωση ότι μπορεί να διεισδύσει στο πεδίο της εικόνας, να κινηθεί στο χώρο, ακολουθώντας την πορεία του δημιουργού, και να βιώσει με το σύνολο των αισθήσεών του το έργο.

Η συγγένεια του φωτογράφου με την τέχνη του παρελθόντος είναι εμφανής σε φωτογραφίες που προβάλλουν το ανυπέρβλητο μεγαλείο της φύσης και οδηγούν τον άνθρωπο να επαναπροσδιορίσει τη θέση του μέσα σε αυτήν. Αξιοποιώντας τα διδάγματα των ρομαντικών ζωγράφων για τη σύλληψη του "υψηλού", τοποθετεί τη μηχανή του σε τέτοια απόσταση από το εικονιζόμενο θέμα, ώστε να δημιουργεί συνθέσεις, που διέπονται από πνεύμα ποιητικής ευαισθησίας. H τεχνική της εκτύπωσης φανερώνει και μία άλλη μορφή οικειοποίησης της καλλιτεχνικής δημιουργίας του παρελθόντος. Το τελικό αποτέλεσμα, αν και καρπός της σύγχρονης τεχνολογίας, ανακαλεί την τέχνη της λιθογραφίας και φέρει την αύρα του παλαιού και κατ' επέκταση άχρονου.

Στην εποχή της μετανεωτερικότητας ο Κωνσταντίνος Κίσσας προτείνει μέσα από το έργο του μια επιστροφή στην πρώτη εμπειρία του ανθρώπου, την επαφή με τη φύση, ανάγοντας τη λεπτομέρεια σε θέμα και μεταμορφώνοντας σπαράγματα κόσμων σε φωτογραφικά τοπία. Η κάμερα σαν αμερόληπτο μάτι καταγράφει σε ένα πρώτο επίπεδο τη φυσική πραγματικότητα χωρίς καμία προσπάθεια να την αλλάξει με τη βοήθεια των σύγχρονων μεθόδων της ψηφιακής επεξεργασίας. Ενδότερος στόχος του, η αποτύπωση της ατμόσφαιρας που περιβάλλει έναν τόπο και η οπτικοποίηση της προσωπικής του συγκίνησης, καθιστώντας παράλληλα όλους εμάς κοινωνούς των ταξιδιωτικών εμπειριών του με φόντο το νυχτερινό φως της Μεσογείου.


Κωνσταντίνος Κίσσας, Νυχτερινά Τοπία